De gesprekken in de zones Natura 2000-gebied Veluwe en de gemengde overgangszone laten zien dat het aantal volwaardige agrarische bedrijven verder afneemt en dat bedrijfsopvolging geen vanzelfsprekendheid is. Verder is opvallend dat veel activiteiten bij niet volwaardige agrarische bedrijven als hobbymatig kunnen worden bestempeld.

De gesprekken hebben nauwelijks visie op het buitengebied opgeleverd. Veel verkregen informatie is locatie specifiek.

Op basis van de al gevoerde gesprekken zijn de volgende aanbevelingen gedaan.

Milieudossiers blijken nu in verschillende digitale systemen te zitten. Daarnaast bleek het dossier vaak niet overeen te komen met de feitelijke situatie. Het advies is dus om de dossier beter toegankelijk en meer actueel te krijgen. Dit om een juist beeld van een locatie te krijgen, vastgelegd in een kavelpaspoort. Dit is van belang voor het tijdig onderkennen van ontwikkelingen in het buitengebied en het uitwerken van bijbehorende beleidsthema’s.

Het is aan te bevelen om de informatievoorziening eenduidig op orde te brengen en toegankelijker te maken (één systeem). Dit komt de kwaliteit van de kavelpaspoorten ten goede.

Er is een beperkt aantal locaties dat vanwege de ligging en de toegestane activiteiten als vermeend piekbelaster kan worden bestempeld. Dit zijn bedrijven die een indicatief berekende stikstofdepositie hebben van meer dan 100 mol/ha/jr. Deze bedrijven hebben op dit moment geen (beoogd) opvolger.

De aanbeveling is om nader in te zoomen op deze locaties in het kader van de gebiedsgerichte aanpak stikstof, zeker als de stikstofdepositie een bedreiging vormt voor te halen natuurdoelen.

In het Open polderlandschap & Drontermeerzone bevinden zich meerdere volwaardige bedrijven met toekomstperspectief. Het betreft vrijwel uitsluitend melkveehouderijen met gemiddelde oppervlakte van 61 ha en een gemiddeld aantal melkkoeien van 102. Alle agrariërs in dit deelgebied werken aan agrarisch natuurbeheer en 85% van de agrariërs heeft belangstelling om dit uit te breiden, mits daarvoor extra grond beschikbaar kan komen en mits daar marktconforme vergoedingen tegenover staan. Het Aanvalsplan Grutto wordt daarbij als kansrijk verdienmodel gezien.

De agrariërs in dat deelgebied willen ruimte om de komende jaren aanpassingen per bedrijf te kunnen doen, zoals een uitbreiding van het aantal dieren. Voor extensivering en versterking van agrarisch natuurbeheer is voldoende grond essentieel. Het behoud van de agrarische functie van de gronden wordt daarom belangrijk gevonden. Daarnaast worden korte lijnen met de gemeente van belang gevonden, bijvoorbeeld in de vorm van een ambtelijk coördinator of plattelandscontactambtenaar.

Een aantal landelijke thema’s (stikstofcrisis, toeslagenaffaire, aardbevingsschade Groningen) werkt ook door naar wantrouwen in lokaal bestuur. Dit uit zich onder andere in achterdocht als de gemeente iets aan haar bevolking vraagt, in dit geval ideeën, behoeften en wensen in het buitengebied en op welke wijze de gemeente daar zo goed mogelijk op kan inspelen.

Aanbevolen wordt om na te denken over de wijze waarop het wantrouwen kan worden omgebogen naar vertrouwen.

Opvallend is dat op de meeste locaties met de bestemming ‘niet volwaardige agrarisch bedrijf’ activiteiten plaatsvinden met een hobbymatig karakter. De aanbeveling is om na te denken over een visie op deze locaties en de wijze waarop het hobbymatige karakter een planologische vertaalslag moet gaan krijgen.

Veel eigenaren hebben in het gesprek hun eigen situatie en belang naar voren gebracht. Deze informatie is in het kavelpaspoort opgenomen en kan dienen als input voor de herziening van het bestemmingsplan Buitengebied (straks: Omgevingsplan).